Θεωρίες… συνωμοσίας για το τέλος του Μ. Αλεξάνδρου

Ο ξαφνικός θάνατος ενός μεγάλου βασιλιά δεν μπορεί παρά να δημιουργεί αίσθηση. Ο θάνατος του Μεγάλου Αλεξάνδρου στη Βαβυλώνα το 323 π.Χ. αποτέλεσε μια τεράστια απώλεια. Ετσι, πολλές είναι οι θεωρίες για τα αίτια του θανάτου του.

Σύμφωνα με μια τελευταία, που έρχεται να προστεθεί στις προηγούμενες, εφόσον καμιά δεν μπορεί να διασταυρωθεί επιστημονικά, είναι ότι για τον θάνατο ευθύνεται κρασί που περιείχε το δηλητηριώδες φυτό ελλέβορος.

Ετσι εκτιμά ο Νεοζηλανδός τοξικολόγος δρ Λίο Σκεπ, που μόλις δημοσίευσε τα αποτελέσματα της μελέτης του στο διεθνές περιοδικό κλινικής τοξικολογίας Clinical Toxicology. Ο Αλέξανδρος, σύμφωνα με το «βασιλικό ημερολόγιο» που πιστεύεται ότι διατηρούσε η αυλή του, εμφάνισε σταδιακά αυξανόμενο πυρετό και πέθανε μετά από μια ασθένεια 12 ημερών, κατά την οποία δεν μπορούσε πλέον να περπατήσει και να μιλήσει. Ηταν μόνο 32 ετών. Εκτός από τις πιθανές φυσικές αιτίες, τον τυφοειδή πυρετό, την ελονοσία, τους τραυματισμούς στις μάχες, παραμένει πάντα η πιθανότητα της δηλητηρίασης.

Ως πιθανότερο για τέτοια περίπτωση, οι Νεοζηλανδοί ερευνητές θεωρούν ένα δηλητηριώδες φυτό, γνωστό ως λευκός ελλέβορος. Χρησιμοποιούνταν συχνά από τους αρχαίους Ελληνες ως βότανο κατά του εμετού και, επιπλέον, είναι σε θέση να επιφέρει έναν τόσο βραδύ θάνατο.

Ο Λίο Σκεπ αναφέρει ότι η δηλητηρίαση από ελλέβορο χαρακτηρίζεται από γαστρικούς πόνους, ναυτία, εμετούς, βραδυκαρδία, υπόταση και σοβαρή μυϊκή αδυναμία, συμπτώματα που ο Μέγας Αλέξανδρος εμφάνισε, σύμφωνα με τις περιγραφές (όπως του ιστορικού Διόδωρου). Ισως μάλιστα να τον σκότωσαν κατά λάθος οι γιατροί που τον κούραραν, με υπερβολική δόση. Πάντως, ο Νεοζηλανδός τοξικολόγος παραδέχτηκε ότι το συμπέρασμά του δεν μπορεί παρά να είναι μια ακόμα θεωρία, καθώς η πραγματική αιτία θανάτου σήμερα πια δεν μπορεί να αποδειχτεί.

Μια άλλη θεωρία λέει ότι είχε χολολιθίαση, η οποία του προκαλούσε συχνές κρίσεις. Της αρρώστιας προηγήθηκε βαρύ γεύμα και κατάχρηση οινοπνεύματος. Η εξέλιξή της είχε την τυπική εικόνα της οξείας παγκρεατίτιδας. Στη ληξιαρχική πράξη θανάτου θα μπορούσαμε σήμερα να την αναφέρουμε ως αιτία. Οι Αμερικανοί επιδημιολόγοι John Marr και Charles Calisher υποστηρίζουν ότι ο θάνατος του μεγάλου στρατηλάτη οφείλεται σε εγκεφαλίτιδα από τον ιό του Δυτικού Νείλου.

Οι ερευνητές βασίστηκαν σε ένα απόσπασμα του Πλούταρχου, που αναφέρει ότι ο μεγάλος ηγέτης είδε λίγες εβδομάδες πριν από τον θάνατό του ένα σμήνος από άρρωστα κοράκια.

Τα κοράκια ανήκουν σε μια οικογένεια πουλιών ιδιαίτερα ευπαθή στον ιό του Δυτικού Νείλου, ο οποίος επιχωριάζει στην Αφρική, τη Δυτική Ασία και τη Μέση Ανατολή και μεταδίδεται στον άνθρωπο από το κουνούπι-τίγρη.

Πολλοί Ελληνες και Ρωμαίοι συγγραφείς υπέδειξαν ως ένοχο για τη δηλητηρίαση του Αλέξανδρου τον Αντίπατρο, τον στρατηγό που ο Αλέξανδρος είχε αφήσει να διοικεί τη Μακεδονία και δύο από τους γιους του. Ο Αντίπατρος μπορεί όντως να είχε λόγο να θέλει τον Αλέξανδρο νεκρό, καθώς την άνοιξη του 323 π.Χ. ο βασιλιάς τον απομάκρυνε από τη θέση του και τον έφερε στη Βαβυλώνα.

Με σκοπό να εκδικηθεί, ο Αντίπατρος φέρεται να είχε μαζί του μια τοξίνη που ονομάζεται calicheamicin από τον ποταμό Στύγα.

ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΚΩΤΤΗ
akotti@otenet.gr