Τα μωρά κλαίνε τη νύχτα «για να μην ξαναμείνει έγκυος η μαμά»

Μήπως πεινάει; Μήπως κρυώνει; Μήπως αρρώστησε; Όχι, το μωρό μπορεί να κλαίει τη νύχτα μόνο και μόνο για να αποτρέψει τη γέννηση αδελφών, υποστηρίζει ένας εξελικτικός βιολόγος του Χάρβαρντ.

Σύμφωνα με τη νέα θεωρία του Ντέιβιντ Χέιγκ, η οποία παρουσιάζεται στην επιθεώρηση Evolution, Medicine and Public Health, τα μωρά προσπαθούν να αποτρέψουν μια νέα εγκυμοσύνη έτσι ώστε να μην χρειάζεται να μοιράζονται τον μπαμπά και τη μαμά.

Με την απαίτησή τους να θηλάζουν μέσα στη νύχτα, τα μωρά αφενός προκαλούν κούραση στους γονείς και αποθαρρύνουν το σεξ, αφετέρου καταστέλλουν τη γονιμότητα της μητέρας: ο τακτικός θηλασμός μπορεί να οδηγήσει σε ορμονικές αλλαγές που σταματούν την ωορρηξία, επισημαίνει ο Χέιγκ.

Από εξελικτική άποψη, η θεωρία δείχνει να έχει νόημα. Τα μωρά φυσικά δεν ξυπνούν σκοπίμως τη νύχτα, στην πορεία της εξέλιξης, όμως, τα βρέφη που ξυπνούσαν για να θηλάσουν το βράδυ θα είχαν αυξημένες πιθανότητες επιβίωσης.

Η θεωρία είναι ουσιαστικά αδύνατο να επιβεβαιωθεί ή να διαψευστεί, ωστόσο ο Χέιγκ παραθέτει μια σειρά από επιχειρήματα. Ένα βασικό στοιχείο είναι το γεγονός ότι τα μωρά αυξάνουν τις νυχτερινές τους απαιτήσεις στο δεύτερο εξάμηνο, την περίοδο που η μητέρα είναι πιθανότερο να ξαναμείνει έγκυος.

Ένα άλλο βασικό στοιχείο προκύπτει από τη μελέτη γενετικών συνδρόμων που χαρακτηρίζονται από συγκεκριμένες συμπεριφορές. Τα μωρά που κληρονομούν συγκεκριμένα γονίδια από τη μητέρα κοιμούνται περισσότερο τα βράδια, κάτι που εξυπηρετεί τα συμφέροντα μιας μητέρας που επιθυμεί περισσότερους απογόνους. Όταν όμως το μωρό κληρονομεί τα ίδια ακριβώς γονίδια από τον πατέρα, ξυπνάει πιο συχνά το βράδυ, καθυστερώντας την ωορρηξία της μητέρας. Αυτό, επισημαίνει ο Χέιγκ, φαίνεται λογικό από εξελικτική άποψη: οι άνδρες δεν έχουν καμία εγγύηση ότι το επόμενο παιδί της συντρόφου τους θα είναι δικό τους, οπότε οι ίδιοι οι άνδρες και τα παιδιά τους έχουν συμφέρον να αποτρέψουν μια νέα εγκυμοσύνη.

Παραμένει άγνωστο αν το φαινόμενο αυτό αφορά τους ανθρώπους γενικά ή αν περιορίζεται σε τέτοιες περιπτώσεις γενετικών διαταραχών. Ο Χέιγκ, πάντως, πιστεύει ότι η ίδια λογική κατευθύνει τη συμπεριφορά και των υγιών βρεφών.

Αν ο ερευνητής έχει δίκιο, η θεωρία του αναδεικνύει μια σύγκρουση ανάμεσα στα συμφέροντα του παιδιού και τα συμφέροντα της μητέρας. «Οι μητέρες έχουν εξελιχθεί να μεγιστοποιούν τον αριθμό των απογόνων τους, αυτό όμως είναι διαφορετικό από τη μεγιστοποίηση της πιθανότητας επιβίωσης κάθε παιδιού ξεχωριστά» λέει ο ίδιος στο Science News.

Οι απόψεις του όμως δεν είναι ομόφωνα αποδεκτές. Σε σχόλιο που συνοδεύεται στην ίδια επιθεώρηση, ο ανθρωπολόγος Τζέιμς ΜακΚένα του Πανεπιστημίου της Νοτρ Νταμ επισημαίνει ότι μπορεί να υπάρχουν κι άλλοι λόγοι για να κλαίει το μωρό: μπορεί να ζεσταίνεται, ή μπορεί απλώς να θέλει την παρέα της μαμάς. Επίσης, οι συχνές αφυπνίσεις ίσως εμποδίζουν το μωρό να πέσει σε επικίνδυνα βαθύ ύπνο.

Ο ΜακΚένα υποστηρίζει μάλιστα ότι το μωρό δεν φταίει πάντα για τις αφυπνίσεις της μαμάς. Σύμφωνα με προηγούμενη μελέτη της ομάδας του, το 40% των νυχτερινών αφυπνίσεων της μητέρας οφείλεται σε θορύβους που κάνει η ίδια η μητέρα κοντά στην κούνια του μωρού.

Κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος ότι ο Χέιγκ έχει δίκιο, και είναι πιθανό να μην το μάθουμε ποτέ. Ο ίδιος όμως επισημαίνει ότι τα βρέφη που δεν θηλάζουν τη νύχτα, όπως και τα βρέφη που τρέφονται με μπιμπερό, δεν ξυπνούν τόσο συχνά τη νύχτα, και αυτό δεν δείχνει να έχει παρενέργειες.

Αυτό, σύμφωνα με τον ερευνητή, δείχνει ότι ο νυχτερινός θηλασμός δεν είναι απαραίτητος, και οι μητέρες δεν πρέπει να έχουν ενοχές αν κάποια στιγμή παραλείψουν να ταΐσουν το βλαστάρι τους τη νύχτα.