Παγκόσμιος συναγερμός για την ευλογιά των πιθήκων: Πρωτοφανής η εξάπλωση – Τα συμπτώματα που μοιάζουν με γρίπη

Ηνωμένο Βασίλειο, Πορτογαλία, Ισπανία, Ιταλία, Σουηδία, ΗΠΑ και Καναδάς μετρούν ήδη τα πρώτα κρούσματα ευλογίας των πιθήκων, μιας σπάνιας λοιμώδους ασθένειας που ξεκινάει με συμπτώματα γρίπης, αλλά γρήγορα μπορεί να αποβεί θανατηφόρα.

Ο ΕΟΔΥ χτύπησε καμπανάκι του κινδύνου στέλνοντας εγκύκλιο σε όλα τα νοσοκομεία τηε χώρας με οδηγίες για την αντιμετώπιση πιθανών περιστατικών.

Σύνδεση μεταξύ των κρουσμάτων που έχουν επιβεβαιωθεί στην Ευρώπη δεν φαίνεται να υπάρχει και η γρήγορη εξάπλωση αυτή της νόσου, που κατά βάση συναντάται στη δυτική και κεντρική Αφρική, θεωρείται πρωτοφανής από τους επιστήμονες που αναζητούν τα αίτια της διασποράς. Σημειώνεται πως η ευλογιά των πιθήκων είναι παρόμοια με την ανθρώπινη ευλογιά, η οποία όμως έχει εκριζωθεί από το 1980.

Ενδεικτικό της τεράστιας ανησυχία που υπάρχει είναι πως στο Ηνωμένο Βασίλειο προσφέρεται τώρα το εμβόλιο της ανθρώπινης ευλογιάς- που σε ένα βαθμό αλλά όχι απόλυτα μπορεί να προφυλάξει από την ευλογιά των πιθήκων- σε υγειονομικούς και σε άτομα που πιστεύεται πως μπορεί να έχουν εκτεθεί.

Ήδη πιστεύεται πως υπάρχουν αδιάγνωστοι φορείς της νόσου, οπότε θεωρείται πως η μετάδοση θα συνεχιστεί.

Τα ύποπτα συμπτώματα

Η ευλογιά των πιθήκων συνήθως εμφανίζεται κλινικά με πυρετό, εξανθήματα και διογκωμένους λεμφαδένες και μπορεί να οδηγήσει σε μια σειρά από σοβαρές επιπλοκές. Τα συμπτώματα να διαρκούν από 2 έως 4 εβδομάδες και το ποσοστό θνησιμότητας υπολογίζεται περίπου 3-6%.

Ειδικότερα, η περίοδος επώασης (διάστημα από τη μόλυνση έως την έναρξη των συμπτωμάτων) είναι συνήθως από 6 έως 13 ημέρες, αλλά μπορεί να κυμαίνεται από 5 έως 21 ημέρες.

Η μόλυνση μπορεί να χωριστεί σε δύο περιόδους:

-η περίοδος εισβολής (διαρκεί 0-5 ημέρες) που χαρακτηρίζεται από πυρετό, έντονο πονοκέφαλο, λεμφαδενοπάθεια (πρήξιμο των λεμφαδένων), πόνο στην πλάτη, μυαλγία (μυϊκοί πόνοι) και έντονη εξασθένηση. Το πρήξιμο στους λεμφαδένες είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα της ευλογιάς των πιθήκων σε σύγκριση με άλλες ασθένειες που μπορεί αρχικά να εμφανίζονται παρόμοιες (ανεμοβλογιά, ιλαρά, ευλογιά).

-το εξάνθημα του δέρματος συνήθως αρχίζει μέσα σε 1-3 ημέρες από την εμφάνιση πυρετού. Το εξάνθημα τείνει να συγκεντρώνεται περισσότερο στο πρόσωπο και τα άκρα παρά στον κορμό.

Προσβάλλει το πρόσωπο (στο 95% των περιπτώσεων) και τις παλάμες των χεριών και τα πέλματα των ποδιών (στο 75% των περιπτώσεων). Επίσης επηρεάζονται οι στοματικοί βλεννογόνοι (στο 70% των περιπτώσεων), τα γεννητικά όργανα (30%) και οι επιπεφυκότες (20%), καθώς και ο κερατοειδής.

Το εξάνθημα εξελίσσεται διαδοχικά από κηλίδες σε κυστίδια (βλάβες γεμάτες με διαυγές υγρό) και φλύκταινες (βλάβες γεμάτες με κιτρινωπό υγρό).

Πώς μεταδίδεται

Η ευλογιά των πιθήκων μεταδίδεται στους ανθρώπους μέσω στενής επαφής με μολυσμένο άτομο ή ζώο ή με υλικό μολυσμένο με τον ιό. Ειδικότερα μεταδίδεται με αναπνευστικά σταγονίδια, με στενές επαφές, ακόμη και από τα κλινοσκεπάσματα.

Τα τελευταία δεδομένα θεωρούν πως είναι πιθανό να είναι ένας σεξουαλικά μεταδιδόμενος ιός. Παλαιότερα πίστευαν ότι ο ιός μπορούσε να εξαπλωθεί μόνο μέσω των αναπνευστικών σταγονιδίων ενός μολυσμένου ατόμου. Ωστόσο, τα νέα στοιχεία δείχνουν ότι ο ιός θα μπορούσε επίσης να μεταδοθεί κατά τη σεξουαλική επαφή, μια σχέση που δεν έχει παρατηρηθεί ποτέ πριν.

Τι γνωρίζουμε για τη νόσο

Η ευλογιά των πιθήκων είναι ιογενής ζωονόσος που εμφανίζεται κυρίως σε περιοχές με τροπικά δάση της Κεντρικής και Δυτικής Αφρικής και περιστασιακά και σε άλλες περιοχές. Η ασθένεια της ευλογιάς προκαλείται από τον ομώνυμο ιό της ευλογιάς ο οποίος ανήκει στο γένος Orthopoxvirus. Τέσσερις Orthopoxvirus μπορούν να μολύνουν τους ανθρώπους: ο ιός της ευλογιάς, ο ιός της δαμαλίτιδας, ο ιός της ευλογιάς των αγελάδων και ιός pox των πιθήκων.

Το μεγάλο ερώτημα είναι γιατί σημειώνεται τώρα το ξέσπασμα της νόσου και μάλιστα εκτός Αφρικής. Ένα πιθανό σενάριο σύμφωνα με τους ειδικούς είναι η άρση των ταξιδιωτικών περιορισμών μετά την πανδημία. Όμως οι αιτίες αναζητούνται, καθώς στην πλειονότητα των κρουσμάτων δεν προηγήθηκε κάποιο ταξίδι.

Η ιστορία

Η ανθρώπινη ευλογιά εντοπίστηκε για πρώτη φορά σε ανθρώπους το 1970 στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό σε ένα 9χρονο αγόρι σε μια περιοχή όπου η ευλογιά είχε εξαλειφθεί το 1968. Έκτοτε, τα περισσότερα κρούσματα έχουν αναφερθεί από αγροτικές, τροπικές περιοχές του Κονγκό και ανθρώπινα κρούσματα έχουν αναφερθεί περισσότερο σε Κεντρική και Δυτική Αφρική.

Από το 1970, ανθρώπινα κρούσματα ευλογιάς έχουν αναφερθεί σε 11 αφρικανικές χώρες – Μπενίν, Καμερούν, Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, Γκαμπόν, Ακτή Ελεφαντοστού, Λιβερία, Νιγηρία, Δημοκρατία του Κονγκό, Σιέρα Λεόνε και το Νότιο Σουδάν.

Το 2017 όμως η Νιγηρία κατέγραψε ένα μεγάλο ξέσπασμα, με περισσότερες από 500 ύποπτες περιπτώσεις και πάνω από 200 επιβεβαιωμένα κρούσματα και ποσοστό θνησιμότητας περίπου 3%. Τα κρούσματα συνεχίζονται μέχρι σήμερα.

Το 2003, το πρώτο ξέσπασμα της ευλογιάς των πιθήκων εκτός Αφρικής ήταν στις ΗΠΑ και συνδέθηκε με την επαφή με μολυσμένα κατοικίδια. Καταγράφηκαν περισσότερα από 70 κρούσματα. Η νόσος έχει επίσης αναφερθεί σε ταξιδιώτες από τη Νιγηρία στο Ισραήλ τον Σεπτέμβριο του 2018, στο Ηνωμένο Βασίλειο τον Σεπτέμβριο του 2018, τον Δεκέμβριο του 2019, τον Μάιο του 2021 και φέτος το Μάιο, στη Σιγκαπούρη τον Μάιο του 2019 και στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής τον Ιούλιο και τον Νοέμβριο του 2021.

Καθώς τα κρούσματα αυξάνονται και τα μηνύματα από τις υγειονομικές αρχές είναι ανησυχητικά, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συγκαλεί έκτακτη σύσκεψη για να αξιολογήσει την κατάσταση.

Πηγή:THE TOC