Ο περιορισμός των θερμίδων μπορεί να συντελέσει στην μακροζωία

Ο συνειδητός περιορισμός των θερμίδων μπορεί να συντελέσει στην βελτίωση της υγείας και στην επίτευξη της μακροζωίας, σύμφωνα με αμερικανική μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό έντυπο Nature Communications.

Η μελέτη των ερευνητών του Πανεπιστημίου του Ουισκόνσιν, στο Μάντισον, έρχεται να αναζωπυρώσει τη διαμάχη κατά πόσον η λεγόμενη «δίαιτα των φτωχών» είναι δυνατό να παρατείνει το προσδόκιμο ζωής, χαρίζοντας περισσότερα χρόνια ζωής και μάλιστα πιο υγιή.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τη βιοχημικό και επίκουρη καθηγήτρια Γηριατρικής, Ροζαλίν Άντερσον, μελέτησαν 76 μακάκους επί 25 χρόνια. Τα μισά πειραματόζωα έκαναν μια διατροφή χωρίς περιορισμούς, ενώ τα άλλα μισά, μετά την ηλικία των επτά έως 14 ετών, έκαναν συστηματικά μια διατροφή με έως 30% λιγότερες θερμίδες.

Ενώ η μέση διάρκεια ζωής αυτών των ζώων σε αιχμαλωσία είναι περίπου 26 χρόνια, πάνω από τους μισούς μακάκους που έτρωγαν λιτά, έζησαν τουλάχιστον 30 χρόνια. Επιπλέον, τα υπόλοιπα πειραματόζωα που έτρωγαν χωρίς θερμιδικούς περιορισμούς, εμφάνιζαν σχεδόν τριπλάσιο κίνδυνο διαφόρων ασθενειών σχετικών με την γήρανση. Οι «παμφάγες» μαϊμούδες, σε οποιαδήποτε ηλικία, είχαν διπλάσια πιθανότητα να πεθάνουν, σε σχέση με όσες κατανάλωναν θερμίδες με μέτρο.

Οι ερευνητές εκτιμούν ότι ο θερμιδικός περιορισμός είναι όντως μια διατροφική στρατηγική, η οποία μπορεί να βελτιώσει την υγεία και το προσδόκιμο ζωής όλων των πρωτευόντων ειδών, συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπων. «Ελέγξαμε την υπόθεση, κατά πόσον ο περιορισμός των θερμίδων καθυστερεί τη γήρανση και νομίζω ότι το αποδείξαμε. Δεν έχω καμία αμφιβολία ότι τα ευρήματά μας θα επηρεάσουν καθοριστικά τη θεραπεία των ανθρώπων στις γηριατρικές κλινικές σε δέκα χρόνια από σήμερα» σημειώνει η Δρ Άντερσον.

Το μυστικό στον θερμιδικό περιορισμό φαίνεται πως βρίσκεται στην καλύτερη διαχείριση της ενέργειας από τον οργανισμό. Σύμφωνα με την ερευνήτρια, «ο περιορισμός των θερμίδων επηρεάζει τη χρήση των τροφών και προκαλεί επαναπρογραμματισμό του μεταβολισμού, μεταβάλλοντας έτσι την ικανότητα των κυττάρων και του οργανισμού συνολικά να ανταποκρίνονται στις αλλαγές τού περιβάλλοντος, καθώς γερνάνε».

Δεν είναι τυχαίο, σύμφωνα με τους επιστήμονες, ότι τα πειραματόζωα υπό θερμιδικό περιορισμό δεν εμφάνισαν καθόλου διαβήτη (μία κατ' εξοχήν μεταβολική διαταραχή), αντίθετα με τα περισσότερα ζώα που κατανάλωναν άφθονες θερμίδες, τα οποία είχαν διαβήτη, προδιαβήτη ή μεταβολικό σύνδρομο.

Αξίζει να σημειωθεί ότι, οι ερευνητές είχαν πραγματοποιήσει και πειράματα σε λιγότερο εξελιγμένους οργανισμούς (μύγες, σκουλήκια, ζυμομύκητες, ποντίκια κ.α.), που έδειχναν τα πολλαπλά οφέλη του περιορισμού των θερμίδων κατά τη διατροφή, παρατείνοντας έως 40% τη διάρκεια της ζωής αυτών των ειδών.

«Η νέα μελέτη είναι σημαντική, επειδή δείχνει πως οι επωφελείς επιπτώσεις που έχουμε κατ' επανάληψη δει σε λιγότερο εξελιγμένους οργανισμούς, ισχύουν επίσης για τα πρωτεύοντα θηλαστικά. Συνεπώς, ενισχύουν την πεποίθηση πως ο θερμιδικός περιορισμός θα έχει ωφέλιμη επίδραση και στους ανθρώπους» σχολιάζει ο Δρ Ρίκι Κόλμαν του Εθνικού Κέντρου Ερευνών στα Πρωτεύοντα, στο Ουισκόνσιν.

Ωστόσο, άλλοι επιστήμονες εμφανίζονται επιφυλακτικοί κατά πόσο μπορεί να εξαχθεί ένα τέτοιο συμπέρασμα και για τους ανθρώπους. Έρευνα του Εθνικού Ινστιτούτου Γήρανσης των ΗΠΑ στη Βαλτιμόρη, σε 120 μαϊμούδες, το 2012, κατά την οποία τα ζώα είχαν επίσης υποβληθεί σε διατροφή περιορισμένων θερμίδων, δεν είχε βρει κάποια διαφορά στην υγεία και στο προσδόκιμο ζωής των πειραματόζωων.

Έτσι, παραμένει ασαφές γιατί οι δύο μελέτες κατέληξαν σε διαφορετικές διαπιστώσεις, αν και πιθανώς να οφείλεται στα διαφορετικά διατροφικά πρωτόκολλα που χρησιμοποιήθηκαν.

Οι ερευνητές του Εθνικού Ινστιτούτου Γήρανσης, με επικεφαλής τον Δρ Ραφαέλ ντε Κάμπο, θεωρούν ότι το όφελος από τον θερμιδικό περιορισμό εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως γενετικούς, περιβαλλοντικούς, διατροφικούς κ.α. 

Ήδη οι δύο επιστημονικές ομάδες άρχισαν να εξετάζουν από κοινού τα διαφορετικά ευρήματά τους, με την ελπίδα ότι θα βρουν τελικά κοινό έδαφος, ενώ, προς το παρόν, επισημαίνουν ότι είναι πρόωρο να γίνει οποιαδήποτε σχετική διατροφική σύσταση στους ανθρώπους.

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, με δεδομένο ότι λίγοι άνθρωποι μπορούν να ανεχτούν μια κατά 30% μείωση στις θερμίδες, ήδη έχει εκδηλωθεί μεγάλο ενδιαφέρον από εταιρίες για την ανάπτυξη νέων φαρμάκων, που θα μιμούνται τους μηχανισμούς θερμιδικού περιορισμού, καθυστερώντας έτσι τη γήρανση, τις παθήσεις που σχετίζονται με αυτήν και τον θάνατο.

Επιμέλεια: Μαίρη Μπιμπή