Κάλπες στην Αίγυπτο για τις αλλαγές στο Σύνταγμα και στο βάθος… Σίσι

Σε κλίμα έντασης προσέρχονται οι Αιγύπτιοι στις κάλπες για να κυρώσουν ή να απορρίψουν τις συνταγματικές τροποποιήσεις μετά την ανατροπή του Μόρσι από τον στρατό, σε ένα δημοψήφισμα που θεωρείται η πρώτη πράξη στη δύσκολη προσπάθεια επανόδου της χώρας στην ομαλότητα.

Η έκβαση του δημοψηφίσματος αναμένεται να καθορίσει και το εάν ο στρατηγός αλ Σίσι -που κρατά ουσιαστικά τα ηνία στη χώρα από τον Ιούλιο και θεωρείται «άτυπος υπογράφων» των συνταγματικών αλλαγών- θα θέσει υποψηφιότητα για την προεδρία της Αιγύπτου στις εκλογές που θα ακολουθήσουν.

Τα εκλογικά τμήματα για το διήμερο δημοψήφισμα άνοιξαν το πρωί της Τρίτης. Οι περισσότερες εκτιμήσεις συγκλίνουν στο ότι η προσέλευση θα είναι ισχυρή και το «ναι» θα επικρατήσει.

Οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι, που ουσιαστικά έχουν εξοβελιστεί από την πολιτική σκηνή μετά την ανατροπή του Μόρσι, έχουν καλέσει σε μποίκοτάζ της κάλπης αντί για καταψήφιση των τροποποιήσεων. 

Τα μέτρα ασφαλείας είναι υψηλά, με τις αρχές να έχουν κινητοποιήσει συνολικά 360.000 στρατιώτες και αστυνομικούς για τη φύλαξη των εκλογικών τμημάτων -στον απόηχο της πολιτικής βίας του τελευταίου εξαμήνου, χωρίς να έχουν λείψει και οι τυφλές επιθέσεις.

To πρωί της Τρίτης, μετά το άνοιγμα των εκλογικών τμημάτων, έκρηξη συμειώθηκε κοντά σε δικαστικό συγκρότημα στην περιοχή Ιμπάμπα του Καΐρου. Δεν έχουν αναφερθεί τραυματισμοί.

Οι συνταγματικές αλλαγές που προτείνονται καταρτίστηκαν από ομάδα προσωπικοτήτων «εγνωσμένου κύρους», στην οποία συμμετείχαν μόνο δύο ισλαμιστές (που δεν είχαν στην πράξη σχέση με τους Αδελφούς Μουσουλμάνους). 

Οι τροποποιήσεις ενισχύουν τον στρατό, τη δικαιοσύνη και την αστυνομία -και ακυρώνουν ουσιαστικά τις παρεμβάσεις στο Σύνταγμα που είχαν κάνει οι ισλαμιστές πριν από έναν χρόνο, σε μία διαδικασία από την οποία στην πράξη είχαν αποκλειστεί οι δυνάμεις της αντιπολίτευσης. Οι αλλαγές εκείνες ωστόσο είχαν επίσης κυρωθεί έπειτα από δημοψήφισμα. 

Οι αντιδράσεις σε εκείνες τις τροποποιήσεις είχαν ξεκινήσει, μαζί με τις πορείες εναντίον του αμφιλεγόμενου «διατάγματος υπερ-εξουσιών» του Μόρσι, τις αναταραχές που τελικά οδήγησαν στην ανατροπή του ισλαμιστή προέδρου.

Η πιθανή υποψηφιότητα του αλ Σίσι 

Το Κάιρο έχει παρουσιάσει χρονοδιάγραμμα «πολιτικής επανόδου» μετά την 3η Ιουλίου, με πρώτο βήμα το δημοψήφισμα και έπειτα τις προεδρικές και τις βουλευτικές εκλογές τους επόμενους μηνες. 

Κοινός τόπος θεωρείται η εκτίμηση ότι ο στρατηγός Αμπντελφατάχ αλ Σίσι σκοπεύει να θέσει υποψηφιότητα για την προεδρία. Ο ίδιος δεν είχε εκδηλώσει ανοικτά τέτοια πρόθεση μέχρι τις τελευταίες ημέρες: Το Σάββατο ανακοίνωσε ότι «εάν ο λαός και ο στρατός το ζητήσει», θα θέσει υποψηφιότητα.

Αν και δεν ξεκαθάρισε τι θα θεωρούσε λαϊκή εντολή για να θέσει υποψηφιότητα, η συγκυρία της δήλωσης (δύο ημέρες πριν το δημοψήφισμα) και ο ρόλος του στη σημερινή αιγυπτιακή ηγεσία, η οποία και βρίσκεται πίσω από τις συνταγματικές τροποποιήσεις, θεωρείται ότι δείχνει πως συνδέει την έκβαση του δημοψηφίσματος με τις επόμενες κινήσεις του.

Εάν όντως έβαζε υποψηφιότητα, ο Σίσι θεωρείται πως θα επικρατούσε άνετα για την προεδρία. Όσο κι αν η εικόνα στην αιγυπτιακή δημόσια σφαίρα είναι αναπόφευκτα στρεβλωμένη εξαιτίας της στρατιωτικής παρέμβασης του Ιουλίου, οι δημόσιες εκφράσεις λατρείας στο πρόσωπό του -τραγούδια έχουν γραφτεί γύρω από αυτόν, η φυσιογνωμία του κυριαρχεί σε αφίσες, γκράφιτι ακόμη και περιτυλίγματα εμπορικών προϊόντων- αντανακλούν ένα ισχυρό ρεύμα στην αιγυπτιακή κοινωνία που βλέπει αφ' ενός με εχθρότητα τους Αδελφούς Μουσουλμάνους και αφ'ετέρου πιστεύει ότι ο στρατηγός είναι η προσωπικότητα με σιδηρά πυγμή που χρειάζεται η χώρα.

Ξένες ομάδες έχουν εκφράσει σοβαρές επιφυλάξεις για τη διαδικασία του δημοψηφίσματος. Μεταξύ άλλων, η Διεθνής Επιτροπή Νομικών (ICJ) βλέπει «σοβαρές ελλείψεις», υποστηρίζοντας ότι η εκστρατεία πριν το δημοψήφισμα και η παρουσίαση της θέσης υπέρ ή κατά γίνεται σε κλίμα «εκφοβισμού και καταπίεσης».

Η Αίγυπτος θεωρείται ανεμοδείκτης για τον Αραβικό Κόσμο -όπως είχε αποδείξει και η πτώση του Μουμπάρακ- και ως εκ τούτου τα τεκταινόμενα παρακολουθούνται στενά από τις ηγεσίες της περιοχής.

Πιθανή υποψηφιότητα και τελική επικράτηση του αλ Σίσι στις προεδρικές εκλογές πάντως δύσκολα θα σήμαινε αυτόματα ειρήνευση στην Αίγυπτο ή, πολύ περισσότερο, επάνοδο σε αμιγώς «πολιτική διαδικασία». Όχι μόνο θα έμοιαζε σαν να το χακί να εγκαθιδρύεται και με την σφραγίδα της κάλπης, αλλά, ενώ οι ένοπλες ομάδες στο Σινά (ορισμένες από τις οποίες θεωρούνται ότι έχουν σχέση με ακραίους ισλαμιστές), οι εκτός νόμου Αδελφοί Μουσουλμάνοι είναι μεν αδύναμοι, έχουν όμως γαλβανιστεί. 

Επιμέλεια: Β.Ψυχογιός