Eφιάλτης τζιχαντιστών στο Ιράκ

Σοκ έχει προκαλέσει στη διεθνή κοινότητα η επικίνδυνη κατάσταση που διαμορφώνεται στο Ιράκ με την προέλαση των τζιχαντιστών της ισλαμιστικής οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος του Ιράκ και του Λεβάντε (ISIL) από τον βορρά προς τον νότο και την ομηρεία τουλάχιστον 80 Τούρκων πολιτών μεταξύ των οποίων και ο γενικός πρόξενος της Τουρκίας.

Μετά την κατάληψη της Μοσούλης, η μία μετά την άλλη μεγάλες ιρακινές πόλεις πέφτουν στα χέρια των ισλαμιστών ανταρτών του ISIL οι οποίοι πλησιάζουν επικίνδυνα τη Βαγδάτη.

Στην ιρακινή πρωτεύουσα, μάλιστα, σημειώθηκε χθες και βομβιστική επίθεση αυτοκτονίας με 18 νεκρούς. Συγκεκριμένα οι σκληροπυρηνικοί ισλαμιστές του ISIL κατέλαβαν την πόλη Μπαϊτζί, στην οποία βρίσκονται τα μεγαλύτερα διυλιστήρια του Ιράκ, και εν συνεχεία τη γενέτειρα του Σαντάμ Χουσεΐν Τικρίτ.

Οι άνδρες των ιρακινών δυνάμεων ασφαλείας στη Μοσούλη και σε άλλες πόλεις απέφυγαν τη μάχη με τους αντάρτες του ISIL και άφησαν τα πόστα τους, με αποτέλεσμα αρκετοί να πέσουν νεκροί και οχήματα του στρατού να περάσουν στα χέρια των επιτιθέμενων. Και στην Μπαϊτζί αλλά και στο Τικρίτ οι ισλαμιστές σουνίτες πυρπόλησαν όλα τα κυβερνητικά κτίρια και απελευθέρωσαν τους κρατουμένους από τις φυλακές.

Σύμφωνα με το Ρόιτερ, τα διυλιστήρια στην Μπαϊτζί δεν κατελήφθησαν έπειτα από σχετική συμφωνία μεταξύ των ανδρών του ISIL και των κατοίκων της πόλης. Υπολογίζεται ότι 500.000 πολίτες έχουν απομακρυνθεί από τις εστίες τους μόνο από τη Μοσούλη, μία ημέρα μετά την κατάληψή της.

Το θέμα της απαγωγής των 80 Τούρκων πολιτών, διπλωματών και ανδρών ασφαλείας στη Μοσούλη προκάλεσε συναγερμό και την έντονη αντίδραση της Αγκυρας, που συγκάλεσε έκτακτη ενημερωτική σύσκεψη του ΝΑΤΟ. Σε σχετικές δηλώσεις του ο Τούρκος ΥΠΕΞ Αχμέτ Νταβούτογλου ανέφερε ότι η Τουρκία θα απαντήσει σε περίπτωση που κάποιος από τους πολίτες της πάθει κάτι στα χέρια των ανταρτών. Επειτα από σχετική επικοινωνία που υπήρξε με κάποιους από τους ομήρους, έγινε γνωστό ότι είναι καλά στην υγεία τους.

Από την πλευρά τους οι ΗΠΑ εξέφρασαν την ανησυχία τους για τις εξελίξεις στο Ιράκ και η εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Τζεν Ψάκι ανέφερε σε σχετικές δηλώσεις της ότι θα παρασχεθεί στην ιρακινή κυβέρνηση «κάθε αρμόζουσα βοήθεια». Από την πλευρά του ο πρωθυπουργός του Ιράκ Νούρι Αλ Μαλίκι έχει ήδη ζητήσει να πραγματοποιηθεί σήμερα ψηφοφορία στο Κοινοβούλιο για την κήρυξη έκτακτης ανάγκης και για να δοθούν όπλα στους πολίτες που θέλουν να πολεμήσουν κατά των ανδρών του ISIL.

Από την πλευρά του ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράκ Χοσιάρ Ζεμπαρί, από την Αθήνα όπου βρέθηκε χθες για τη σύνοδο των ΥΠΕΞ των κρατών-μελών της ΕΕ και του Αραβικού Συνδέσμου, ανέφερε ότι οι οι ηγέτες του Ιράκ πρέπει να ενωθούν για να αντιμετωπίσουν αυτήν τη «θανάσιμη απειλή» και τόνισε ότι η Βαγδάτη θα συνεργαστεί με δυνάμεις από το Κουρδιστάν στον βορρά για να εκδιωχθούν οι μαχητές του ISIL από τη Μοσούλη.

ΤΟ ΠΡΟΦΙΛ ΤΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ
Πιο ''σκληροί'' και από την Αλ Κάιντα

Ακόμη πιο σκληροπυρηνικοί μουτζαχεντίν από αυτούς της Αλ Κάιντα είναι σύμφωνα με πολλούς ειδικούς οι άνδρες του Ισλαμικού Κράτους του Ιράκ και του Λεβάντε (ISIL), όπως εξάλλου φάνηκε από την πρόσφατη διάσπασή τους από την οργάνωση που ίδρυσε ο Οσάμα Μπιν Λάντεν.

Διακηρυγμένος στόχος της σουνιτικής ισλαμιστικής οργάνωσης ISIL εδώ και περίπου μία δεκαετία που υπάρχει είναι η δημιουργία χαλιφάτου στο Ιράκ, αλλά και σε εδάφη της Συρίας και του Λιβάνου. Το ISIL με άλλο όνομα και με λιγότερα μέλη δημιουργήθηκε στις αρχές του πολέμου του Ιράκ και ενώθηκε με την Αλ Κάιντα.

Μάλιστα μέχρι πριν από μερικά χρόνια ήταν γνωστό ως Αλ Κάιντα του Ιράκ (AQI). Οι δύο οργανώσεις, δηλαδή το ISIL και η Αλ Κάιντα, διασπάστηκαν κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου στη Συρία, το 2013. Εκτοτε οι μαχητές του ISIL πέρασαν ξανά στο Ιράκ και πλέον μάχονται και στις δύο χώρες.

Αλ Ζαρκάουι
Σύμφωνα με ειδικούς σε θέματα τρομοκρατίας και συγκεκριμένα για τις οργανώσεις του Ιράκ, επικεφαλής της αρχικής ομάδας ήταν ο γνωστός Αμπού Μουσάμπ Αλ Ζαρκάουι, ο οποίος όμως σκοτώθηκε από τους Αμερικανούς το 2006. Πλέον επικεφαλής είναι ο Αμπού Μπακρ αλ Μπαγκνταντί.

ΧΡΗΣΤΟΣ ΣΤΑΣΙΝΟΠΟΥΛΟΣ

Ενα εκρηκτικό γεωπολιτικό παζλ

Κινούμενο εδώ και χρόνια μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας, το Ιράκ βρίσκεται πλέον και πάλι σε… εμπόλεμη κατάσταση. Ακραίοι σουνίτες αντάρτες προελαύνουν στα δυτικά και βόρεια τρέποντας σε φυγή τις σιιτικές κυβερνητικές δυνάμεις. Αν και χαοτικές, οι εξελίξεις δεν θα έπρεπε να εκπλήσσουν κανέναν, καθώς η κατάσταση στη χώρα όδευε εδώ και μήνες από το… χαοτικό στο χαοτικότερο.

Η αστάθεια άλλωστε ουδέποτε έλειψε από το Ιράκ όπου οι διαχωριστικές γραμμές μεταξύ σουνιτών, σιιτών και Κούρδων ορίζουν τις εξελίξεις. Το τελευταίο διάστημα, ωστόσο, η κατάσταση ξέφυγε από κάθε έλεγχο.

Κι αυτό με ευθύνη όχι μόνο των ίδιων των Ιρακινών (εν προκειμένω της κυβέρνησης του σιίτη Νούρι Μαλίκι που κατηγορείται για αποκλεισμό των Κούρδων και των σουνιτών από την εξουσία) αλλά και των γειτόνων τους που προσεγγίζουν το Ιράκ ως άλλο ένα μέτωπο στον αγώνα για κυριαρχία στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής. Οι γείτονες (Ιράν, Τουρκία, Συρία, Χεζμπολάχ, Κούρδοι, κράτη του Κόλπου), ο κάθε ένας για τους λόγους του και με τον τρόπο του υπονόμευσαν τη σταθερότητα στην πολύπαθη χώρα.

Το ξέσπασμα του εμφυλίου στη Συρία από το 2011 έμελλε να οξύνει τις σεχταριστικές αντιθέσεις και στο διπλανό Ιράκ. Και στις δύο χώρες υπάρχει άλλωστε μια σιιτική κεντρική εξουσία και ένα σουνιτικό αντάρτικο που μάχεται για την ανατροπή της. Δεν είναι τυχαίο πως η οργάνωση «Ισλαμικό Κράτος σε Ιράκ και Λεβάντε» που πλέον ελέγχει τη Μοσούλη δημιουργήθηκε (ή μάλλον αναγεννήθηκε) στα πεδία μαχών της Συρίας το 2013.

Δεν είναι τυχαίο επίσης πως η Μοσούλη είναι κέντρο του σουνιτικού Ιράκ και τόπος κατοικίας χιλιάδων πάλαι ποτέ αξιωματικών-στρατιωτών του Σαντάμ Χουσεΐν. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, της δεδομένης διαμάχης σουνιτών-σιιτών έρχεται να ενταχθεί και η δράση των γειτόνων.

Το σιιτικό Ιράν λέγεται πως έχει ρίξει γέφυρες συνεργασίας (ύψους αρκετών δισ. δολ.) με τη Βαγδάτη και τον Ιρακινό πρωθυπουργό Μαλίκι σε μια προσπάθεια να ενισχύσει την ατζέντα του στην περιοχή, πράγμα που προκαλεί έντονη ανησυχία στο σουνιτικό μπλοκ και τη Σαουδική Αραβία.

Οι Σαουδάραβες, από την πλευρά τους, φέρονται να στηρίζουν υπογείως κάθε σουνιτικό αντάρτικο με στόχο ακριβώς να υπονομεύσουν τη σιιτική επιρροή. Οσο για τους Τούρκους, αυτοί πλέον εισάγουν πετρέλαιο από το αυτόνομο Ιρακινό Κουρδιστάν κατά παράκαμψη της Βαγδάτης, η οποία απειλεί με αντίποινα.

Τη μεγαλύτερη ευθύνη πάντως για την επιδεινούμενη αστάθεια έχει ο ίδιος ο Ιρακινός πρωθυπουργός Μαλίκι, ο οποίος με τους υπέρ ημετέρων χειρισμούς του έχει αποξενώσει τους πέντε με έξι εκατ. σουνίτες της χώρας σε τέτοιο σημείο ώστε αυτοί να βλέπουν θετικά τους εξτρεμιστές.

Χαρακτηριστική είναι και η δήλωση του εκπροσώπου του Λευκού Οίκου, Τζον Ερνεστ, ο οποίος κάλεσε χθες το Μαλίκι «να κάνει περισσότερα για να ανταποκριθεί στις ανάγκες όλων των Ιρακινών».

ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΚΑΦΙΔΑΣ