Είμαστε (και) ό,τι έτρωγε ο πατέρας μας

Οι υποψήφιες μητέρες είναι εκείνες που γίνονται το επίκεντρο σε ό,τι αφορά το πώς και το πόσο πρέπει να τρέφονται. Ωστόσο νέα μελέτη ειδικών του Πανεπιστημίου Μακ Γκιλ στον Καναδά μαρτυρεί ότι το τι… βάζει στο στόμα του ο υποψήφιος πατέρας πριν από τη σύλληψη παίζει εξίσου σημαντικό ρόλο στην υγεία του παιδιού του που θα έλθει στον κόσμο. Μάλιστα, τα νέα ευρήματα προκαλούν ανησυχία σχετικά με τις μακροπρόθεσμες επιδράσεις του δυτικού τύπου (ανθυγιεινής) διατροφής που υιοθετεί ολοένα και μεγαλύτερο μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού.

Ο ρόλος-κλειδί του φυλλικού οξέος

Η μελέτη επικεντρώθηκε στη βιταμίνη Β9 (αλλιώς γνωστή ως φυλλικό οξύ) η οποία περιέχεται σε αρκετά πράσινα φυλλώδη λαχανικά, δημητριακά, φρούτα και κρέατα. Είναι γνωστό ότι προκειμένου να προληφθούν αποβολές και συγγενείς ανωμαλίες στο παιδί οι μέλλουσες μητέρες πρέπει να λαμβάνουν επαρκείς ποσότητες φυλλικού οξέος μέσω της διατροφής τους (αρκετές φορές οι γιατροί χορηγούν στις εγκύους και συμπληρώματα της βιταμίνης).

Ωστόσο ως σήμερα δεν είχε δοθεί σημασία στον ρόλο που παίζει η διατροφή του πατέρα στην ανάπτυξη και στην υγεία του απογόνου του. Τώρα η νέα μελέτη από τους ειδικούς στον Καναδά με επικεφαλής τη Σάρα Κίμινς δείχνει για πρώτη φορά ότι τα επίπεδα φυλλικού οξέος του πατέρα είναι εξίσου σημαντικά για την υγεία και την ανάπτυξη του παιδιού του με εκείνα της μητέρας. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, οι άνδρες πρέπει να δίνουν αντίστοιχη προσοχή με τις γυναίκες στον τρόπο ζωής και στη διατροφή τους προτού μπουν στη διαδικασία τεκνοποίησης.

«Παρά το γεγονός ότι το φυλλικό οξύ προστίθεται σήμερα σε αρκετές τροφές, οι άνδρες που ακολουθούν διατροφή πλούσια σε λιπαρά ή είναι παχύσαρκοι ίσως δεν είναι σε θέση να μεταβολίζουν το φυλλικό οξύ με τον ίδιο τρόπο με εκείνους που εμφανίζουν επαρκή επίπεδα της βιταμίνης» ανέφερε η δρ Κίμινς και προσέθεσε ότι «άτομα που ζουν επίσης σε σημεία του πλανήτη όπου επικρατεί ανασφάλεια σχετικά με την… ασφάλεια των τροφίμων αντιμετωπίζουν ιδιαίτερο κίνδυνο έλλειψης φυλλικού οξέος. Και γνωρίζουμε πλέον ότι αυτές οι πληροφορίες μπορούν να περάσουν από τον πατέρα στο έμβρυο με συνέπειες οι οποίες πιθανότατα να είναι πολύ σοβαρές».

Αύξηση συγγενών ανωμαλιών

Οι ερευνητές κατέληξαν σε αυτά τα συμπεράσματα έπειτα από πειράματα σε ποντίκια. Συνέκριναν την υγεία των απογόνων αρσενικών ποντικιών που είχαν έλλειψη φυλλικού οξέος στη διατροφή τους με εκείνη μικρών ποντικιών των οποίων οι πατεράδες λάμβαναν επαρκείς ποσότητες της βιταμίνης. Ανακάλυψαν ότι η έλλειψη φυλλικού οξέος του πατέρα συνδεόταν με αύξηση διαφόρων ειδών συγγενών ανωμαλιών στους απογόνους του σε σύγκριση με τους απογόνους αρσενικών που λάμβαναν επαρκείς ποσότητες φυλλικού οξέος μέσω της διατροφής τους.

«Μείναμε έκπληκτοι όταν παρατηρήσαμε αύξηση της τάξεως σχεδόν του 30% στις συγγενείς ανωμαλίες μικρών ποντικιών των οποίων οι πατεράδες δεν λάμβαναν αρκετό φυλλικό οξύ» είπε ο δρ Ρομέν Λαμπρό, από το Τμήμα Επιστήμης των Ζώων του Πανεπιστημίου Μακ Γκιλ που συμμετείχε στη μελέτη. «Παρατηρήσαμε κυρίως αύξηση σε ορισμένες σοβαρές ανωμαλίες του σκελετού που περιελάμβαναν τόσο κρανιοπροσωπικές δυσμορφίες όσο και ανωμαλίες της σπονδυλικής στήλης». Η νέα μελέτη δείχνει ότι υπάρχουν περιοχές στο επιγονιδίωμα των σπερματοζωαρίων οι οποίες είναι ευαίσθητες στον τρόπο ζωής και ιδιαιτέρως στην επίδραση της διατροφής. Οι πληροφορίες αυτές, με τη σειρά τους, μεταφέρονται στους απογόνους επηρεάζοντας την ανάπτυξή τους καθώς πιθανότατα και τον μεταβολισμό και την υγεία τους μακροπρόθεσμα. Σημειώνεται ότι το επιγονιδίωμα μοιάζει με έναν διακόπτη ο οποίος επηρεάζεται από περιβαλλοντικούς παράγοντες και εμπλέκεται στην εμφάνιση πολλών νόσων, συμπεριλαμβανομένων του καρκίνου και του διαβήτη. Εχει άμεση σχέση με τον τρόπο που τα γονίδια «ανάβουν» ή «σβήνουν» και έτσι με το πώς οι κληρονομικές πληροφορίες περνούν από γενιά σε γενιά. Τα καινούργια ευρήματα μαρτυρούν ότι το σπέρμα του άνδρα έχει μνήμη του περιβάλλοντος στο οποίο εκείνος ζει – και πιθανότατα του τρόπου ζωής και της διατροφής που ακολουθεί.

Παρακαταθήκη στις επόμενες γενιές ο τρόπος ζωής

Η δρ Κίμινς κατέληξε υπογραμμίζοντας ότι «με βάση τα αποτελέσματά μας οι άνδρες πρέπει να σκέφτονται σοβαρά τι τρώνε, τι και πόσο καπνίζουν καθώς και τι και πόσο πίνουν αφού οι δικές τους επιλογές αποτελούν παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές». Σύμφωνα με την ερευνήτρια, το επόμενο βήμα για την ομάδα της είναι να συνεργαστεί με ειδικούς σε κλινική εξωσωματικής γονιμοποίησης ώστε να διερευνηθεί σε άνδρες η σχέση μεταξύ της διατροφής ή του περιττού βάρους και της υγείας των παιδιών που θα φέρουν στον κόσμο.

Δημοσιεύτηκε στο HeliosPlus στις 13 Ιανουαρίου 2014