Σταμναγκάθι το πικρό χόρτο με τις γλυκές αναμνήσεις. Πως καλλιεργείτε και ποιες είναι οι ιδιότητές του

Από μικρή θυμάμαι, με νοσταλγία, τη γιαγιά μου να πηγαίνει να μαζέψει «ροδίκιο» όπως το έλεγε εκείνη, το γνωστό σε όλους μας σταμναγκάθι. Μαζευόντουσαν όλες οι γειτόνισσες και ξεκινούσαν για το  βουνό. Στην επιστροφή καθόντουσαν στην αυλή, μαζί τους και εμείς τα παιδιά, καθαρίζαμε τα χόρτα από τα αγκάθια ή μάλλον πιο πολύ τους τα ανακατεύαμε αλλά μας αφήναν να παίζουμε για να μαθαίνουμε ενώ μας έλεγαν δεκάδες ιστορίες και κάπως έτσι αποσπερίζαμε.

Ακούγοντας το όνομα του μου έρχονται στο μυαλό όλες αυτές οι γλυκές αναμνήσεις…
Πόσα όμως γνωρίζουμε  για το σταμναγκάθι;Μην ανησυχείτε γιατι έχουμε τον ειδικό, τον αγαπημένο μας γεωπόνο Κώστα Λιονουδάκη ο οποίος μας εξήγησε πως μπορούμε να καλλιεργήσουμε το σταμναγκάθι ποιες είναι οι ιδιότητές του και ποια τα έξυπνα tips που θα μας βοηθήσουν να φτιάξουμε τον καλύτερο κήπο .Δείτε όλα όσα μας είπε για το σταμναγκάθι και τα μυστικά του κήπου μας.

Γνωρίστε το σταμναγκάθι
To σταμναγκάθι, είναι μια άγρια ποικιλία ραδικιού που αυτοφύεται στην Κρήτη, στη Στερεά Ελλάδα, στην Πελοπόννησο και στις Κυκλάδες. Εδώ και μερικές δεκαετίες καλλιεργείται εκτεταμένα στο νομό Χανίων της Κρήτης  και αποφέρει σημαντικό οικονομικό εισόδημα στους παραγωγούς. Είναι πολυετές φυτό 20-40 εκατοστών, πολύκλαδο με παχύ στενόμακρο φύλλωμα και ακανθωτές διακλαδώσεις. Το όνομά του προέρχεται από το αγκάθι που το περιβάλλει και τη χρήση του ως προστατευτικό πώμα στις πήλινες στάμνες του νερού. Είναι ένα από τα λίγα χορταρικά που τρώγεται το ίδιο ευχάριστα ωμό και βρασμένο ή μαγειρεμένο μαζί με το κρέας σε διάφορες συνταγές. Θεωρείται συστατικό υγιεινής διατροφής καθώς είναι πλούσιο σε ω3 λιπαρά οξέα,  βιταμίνη C και  έχει σημαντική αντιοξειδωτική δράση.

Τι εδαφοκλιματικές συνθήκες θέλει το σταμναγκάθι;
Δεν έχει ιδιαίτερες εδαφικές απαιτήσεις αρκεί να υπάρχει καλή αποστράγγιση. Έτσι το συναντάμε να αυτοφύεται τόσο κοντά σε παραθαλάσσιες περιοχές, όπου το θρέφει η αλμύρα, όσο και στους ορεινούς όγκους του νησιού κάτω από το χειμωνιάτικο χιόνι. Χαρακτηριστικό λοιπόν του φυτού, είναι η μεγάλη αντοχή που επιδεικνύει στην υψηλή αλατότητα του εδάφους  καθώς και στην ανθεκτικότητα στις χαμηλές θερμοκρασίες ακόμη και στο χιόνι. Ο μόνος του περιορισμός είναι την περίοδο του καλοκαιριού όπου υποφέρει από τις υψηλές θερμοκρασίες με αποτέλεσμα να αναπτύσσει γρήγορα το αγκάθι και στην συνέχεια το άνθος του.

Πως φυτεύεται το σταμναγκάθι  και ποια είναι τα στάδια ανάπτυξης του;
Η σπορά του σταμναγκαθιού ξεκινά το φθινόπωρο στα καλλιεργούμενα εδάφη. Το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο παραγωγός κατά τη διαδικασία της σποράς είναι ότι ο σπόρος δύσκολα αποχωρίζεται από τα καρπίδια και γιαυτό το ποσοστό φυτρωτικότητας είναι συνήθως μειωμένο.  Τα στάδια ανάπτυξης περιλαμβάνουν τη βλάστηση του σπόρου, την ανάπτυξη φύλλων σε μορφή ροζέτας, ανάπτυξη πράσινου αγκαθιού από το κέντρο της ροζέτας, τη σταδιακή ξήρανση των φύλλων και τον σχηματισμό των καρπιδιών με τους σπόρους πάνω στο αγκάθι.  Η πρώτη συγκομιδή γίνεται 3-4 μήνες μετά τη σπορά, όταν η ροζέτα έχει αποκτήσει ικανοποιητικό μέγεθος. Η συγκομιδή συνεχίζεται κάθε 40 περίπου μέρες και η περίοδος παραγωγής μπορεί να διαρκέσει μέχρι και 9 μήνες. Μετά την ξήρανση του καλοκαιριού, το σταμναγκάθι αναβλαστάνει το φθινόπωρο αφού ποτιστεί ή αφού ξεκινήσουν οι πρώτες βροχές

Τι πότισμα και τι λίπανση θέλει το σταμναγκάθι;
Ο τρόπος καλλιέργειας του σταμναγκαθιού καθώς και οι απαιτήσεις του σε νερό και λίπανση μοιάζει με αυτήν του ραδικιού. Σχετικά με το πότισμα, θα πρέπει να ξεκινήσει νωρίς το φθινόπωρο για να έχουμε αναβλάστηση του φυτού, ενώ συχνά και σταθερά ποτίσματα απαιτούνται  κατά την περίοδο του φθινοπώρου αλλά προπαντός την άνοιξη. Σχετικά με τη λίπανση, η ενσωμάτωση οργανικής ουσίας με κομπόστ και κοπριά κατά τη φύτευση καθώς και η προσθήκη ανά μήνα βιολογικού λιπάσματος αζώτου θα βοηθήσει την ανάπτυξη του σταμαναγκαθιού και την πραγματοποίηση πολλών συγκομιδών. Πάντως το πιο σημαντικό πρόβλημα κατά την καλλιέργεια, είναι τα διάφορα ζιζάνια που πρέπει να αντιμετωπιστούν με σκαλίσματα και  βοτανίσματα.

Κι ένα μυστικό για τo σταμναγκάγκάθι
Το φύλλωμα του σταμναγκαθιού μετά τη συγκομιδή μπορεί να αφυδατωθεί αν μείνει σε συνθήκες δωματίου για παραπάνω από μια μέρα. Γιαυτό το λόγο, μετά τη συγκομιδή, πρέπει να πλυθεί, να τοποθετηθεί σε πλαστική σακούλα και να τοποθετηθεί γρήγορα στο ψυγείο, σε χαμηλή θερμοκρασία συντήρησης λίγο πάνω από τους 3-4 oC.

Κώστας Λιονουδάκης
Γεωπόνος Γ.Π.Α.
www.mistikakipou.gr

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
Μάθε όλα τα μυστικά και τα οφέλη του δυόσμου…για να μοσχοβολήσει η γειτονιά